Zoeken

Ornithologie - fotografische observaties uit het vogelrijk

In het Natuurhistorisch Museum Rotterdam was van 6 februari t/m 5 juni 2016 de tentoonstelling ‘Ornithologie’ te zien, met unieke observaties uit het vogelrijk vastgelegd door (de fotolenzen van) Anne Geene en Arjan de Nooy. Geordend naar de thema’s ‘Camouflage’, ‘Vogelgeometrie’, ‘In vlucht’, ‘Snelheid’, ‘Struisvogelpolitiek’ en ‘Groepsdynamiek’ was de tentoonstelling niet alleen een fotografische studie naar vogels maar ook een vogelexcursie in de fotografie.

Op de tentoonstelling was een opzienbarende vondst van het duo Geene & De Nooy te zien: de eerste foto van een (levende, wilde) vogel – een houtduif, ontdekt in de klassieke foto ‘An Oak Tree in Winter’ van William Henry Fox Talbot uit 1841-1843.

Bij de tentoonstelling verscheen het 300 pagina’s tellende (Engelstalige) fotoboek ‘Ornithology’.

Ornithologie is de wetenschap die fysiologie, classificatie, ecologie en gedrag van vogels bestudeert. Door hun alomtegenwoordigheid en vaak kleurrijke verschijningen zijn vogels een populair onderwerp van zowel studie als kunst - en van fotografie in het bijzonder. Met hun pseudo-wetenschappelijke aanpak verkennen jager-verzamelaars Geene en De Nooij de grenzen tussen deze disciplines en voegen een laag toe die zowel in de vogelkunst als in de vogelwetenschap meestal afwezig is: humor. 

Hun classificaties vormen een komisch resultaat van creatief en associatief denken, met in iedere foto een verfrissende blik op vogels. De ordening die zij aanbrengen lijkt gekopieerd uit een ornithologisch standaardwerk. Maar, zoals vaker het geval is met hun werk, gebruiken ze de wetenschappelijke methode om een artistieke microkosmos te scheppen die slechts lijkt op zijn wetenschappelijke tegenhanger.

Geene en De Nooy manifesteren zich als vreemde eenden in de wereld van vogelfotografie, die gedomineerd wordt door mensen met een ‘klassieke’ esthetische blik. Veel vogels in hun foto’s zijn dood, andere zijn representaties, maar ook nestmaterialen en uitwerpselen van vogels worden getoond. Met ‘Ornithologie’ betreedt de vogelkunst een nieuw gebied. 

De tentoonstelling en het boek waren ten zeerste aangeraden door Charles Darwin, Harper Lee, Humphrey Bogart, Charlie Parker, Woody Woodpecker, Kees Moeliker, Nico de Haan en vele anderen.

Anne Geene (Breda, 1983) begon haar studie fotografie aan de Koninklijke academie in Den Haag en deed haar eindexamen op Sint Joost Breda. Daarna deed ze de Master Photographic Studies aan de universiteit in Leiden. Haar eindexamenproject ‘Perceel 235 / Encyclopedie van een volkstuin’ werd door NRC verkozen tot beste fotoboek van 2010. Aan de hand van foto’s onderzoekt, verzamelt, inventariseert, archiveert en ordent Anne Geene de wereld om haar heen. Later worden de vondsten geanalyseerd en gecatalogiseerd volgens een schijnbare logica. Schijnbaar, want haar interpretatie van de gegevens is strikt persoonlijk en een knipoog naar onze drang tot ordenen en weten. Zie annegeene.nl

Arjan de Nooy (Goes, 1965) studeerde scheikunde en fotografie. Hij werkt zowel met eigen foto’s als met gevonden materiaal. De verhalen die hij construeert geven de foto’s een artificiële context en bepalen daardoor hun betekenis. Een doorlopend project is een fictieve geschiedenis van de Nederlandse fotografie, waarbinnen zowel oeuvres en biografieën van bedachte fotografen als beschouwelijke teksten worden gepresenteerd. Onderdelen hiervan zijn te vinden op de website denooycollection.com en in de publicaties De facto (2009), Haarscherp (2012) en Party Photographer (2014). Zie arjandenooy.com