Natuur als meesterontwerper
Nieuwe tentoonstelling Stippen, strepen en spiralen - over de functie van vormen en patronen in de natuur.
Te zien in Natuurhistorisch Museum Rotterdam van 18 oktober '25 t/m 14 juni '26
Overal om ons heen zijn ze te vinden: stippen, strepen, spiralen, golven en andere bijzondere vormen. Zeker in de natuur! Mensen laten zich er al eeuwenlang door inspireren. Je ziet ze in modecollecties, in de nieuwste technologie, in gebouwen en zelfs in socialmediafilters.
In de tentoonstelling Stippen, Strepen & Spiralen ontdekt de bezoeker de verbazingwekkende diversiteit aan patronen in de natuur en waarom juist deze vormen en kleuren zo goed werken om te verleiden, te overleven, te beschermen of indruk te maken.
Verbazingwekkende en perfect doorontwikkelde patronen
Waarom heeft een tijger strepen? Hoe lokt een bloem met verborgen patronen een bij naar de nectar? Patronen en vormen zijn voor dieren en planten van levensbelang, of het nu gaat om camouflage, verleiding, stevigheid, efficiëntie of waarschuwing. Van de verleidende oogveren van de pauw en camouflerende vlindervleugels die lijken op bladeren, tot de stevigheid van het venusmandje en de efficiëntie van de zeshoekige bijenraat of de waarschuwende kleuren van de wesp. In de loop van de evolutie zijn vormen en patronen perfect aangepast voor het dier, de plant en hun leefomgeving, dankzij natuurlijke selectie: wat werkt, blijft en wordt doorgegeven aan de volgende generatie.
Natuur als bron van inspiratie
Al eeuwenlang laten mensen zich door patronen, vormen en structuren uit de natuur inspireren. Soms vanwege de schoonheid maar ook omdat ze perfect zijn voor een bepaald doel. Van mode en reclame tot wenteltrappen en camouflagekleding en van klittenband tot moderne windturbines: telkens weer blijkt de natuur een onuitputtelijke bron van slimme oplossingen.
"Dat de wonderschone patronen, vormen en structuren zo’n belangrijke functie hebben, zou je bijna vergeten. In de nieuwe tentoonstelling kun je je niet alleen verbazen over deze bijzondere vormen maar ook over de functies die zij vervullen. Kunstenaars, maker, ontwerpers en ingenieurs verwerken zowel de functies als de schoonheid in verbluffende ontwerpen. In de tentoonstelling van het werk van Iris van Herpen bij De Kunsthal hier tegenover kun je daar indrukwekkende voorbeelden van zien" aldus Shirley Jaarsma (hoofd presentatie en educatie) van Het Natuurhistorisch.
Waarschuwen met kleuren en patronen
Felle kleuren, strepen of stippen kunnen een waarschuwingssignaal zijn om niet opgegeten te worden, dat doet bijvoorbeeld het lieveheersbeestje. De rups van de inheemse en zeldzame wolfsmelkpijlstaart waarschuwt met zijn zwarte lichaam met rode streep en rode en geelrode vlekken
; ik ben giftig, eet mij niet! De rups van de populierenpijlstaart maakt daar met z'n afschrikkende rode stipjes ook handig gebruik van. Terwijl hij niet giftig is, blijven de vogels wel op afstand.
Stevig en licht door een patroon van dwarsbalkjes
In het bot van een vogel zit een ingenieuze structuur. Om te kunnen vliegen moeten vogelbotten zowel sterk als licht zijn. Compact botweefsel vormt een dunne botwand en de uiteinden bevatten een patroon van fijne dwarsbalkjes met luchtgaten ertussen. Zo ontstaat een lichte, maar toch stevige structuur. Minimaal materiaalgebruik voor een sterke vorm zie je ook bij de spiraalvormige slakkenhuizen. Ingenieurs laten zich hierdoor inspireren bij het ontwerpen van lichte, sterke materialen zoals vliegtuigonderdelen of sporthelmen.
Waaier van ogen als toonbeeld van verleiding
De kleuren en veren van de pauw zijn onlosmakelijk verbonden met schoonheid en verleiding. Bij pauwen hebben de mannetjes, de hanen, een lange, indrukwekkende staart. Als de haan zijn staartveren opzet, ontstaat een prachtig patroon van pauwogen. Hiermee maakt hij indruk op de hen, in de hoop met haar te kunnen paren.
