Warmtebeeldcamera ontdekt vroege bewoning van kraamkolonies dwergvleermuis

[21 april 2020] Ecologen van Bureau Stadsnatuur, onderzoeksafdeling van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, bestudeerden dwergvleermuizen in Rotterdam en ontdekten dat kraamkolonies al vanaf begin april volop bewoond zijn, terwijl het gangbare Kennisdocument (BIJ12) spreekt van een kwetsbare periode vanaf 15 mei. Dit kennisdocument wordt gebruikt om deze bedreigde dieren te beschermen, maar lijkt nu tekort te schieten. Bij het onderzoek werd voor het eerst een warmtebeeldcamera gebruikt, wat gedetailleerde resultaten opleverde.

Dwergvleermuizen (Pipistrellus pipistrellus) komen algemeen voor in stedelijk gebied en zijn voor hun voortplanting afhankelijk van gebouwen. In zogenaamde kraamkolonies, die zich in Nederland meestal in spouwmuren bevinden, krijgen tientallen dieren samen hun jongen. Bij sloopwerkzaamheden, maar ook bij na-isolatie in het kader van verduurzaming van woningen, kunnen dergelijke verblijfplaatsen verdwijnen. Omdat de dwergvleermuis een wettelijk beschermde diersoort is moeten schadelijke effecten van dergelijke werkzaamheden zoveel mogelijk beperkt worden. Daarom bestaat in Nederland het Vleermuisprotocol, een reeks onderzoeksvoorschriften voor vleermuisonderzoekers. Daarin staat dat onderzoek om kraamkolonies van dwergvleermuizen vast te stellen in principe geoorloofd is vanaf 15 mei. Maar hoe gedragen de dieren zich in de weken daarvóór? Daarover bleek verrassend weinig gepubliceerd voor de Nederlandse situatie.

Al vanaf begin april bewoond
De onderzoekers bestudeerden van april tot en met juli in detail het gedrag van twee kolonies dwergvleermuizen in de Rotterdamse wijken Schiebroek en Zuidwijk. Een belangrijk resultaat was dat de dwergvleermuizen eerder dan verwacht de kraamkolonies betrekken: ze bleken al vanaf begin april bewoond te zijn. “Dit suggereert dat het landelijke Vleermuisprotocol de voor grote aantallen dwergvleermuizen kwetsbare periode tussen 1 april en 15 mei beter moet adresseren in de onderzoeksvoorschriften”, aldus ecologen Garry Bakker en Tis Voortman. De onderzoekers publiceerden hun resultaten in Deinsea, het online tijdschrift van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam.